Disturbing moments

Op een regenachtige zondagmiddag zit ik televisie te kijken: het WK turnen in Rotterdam. Een heel Nederlandse aanvoelend momentje. Toch weet ik heel goed dat ik in Guyana ben. De Amerikaanse commentatoren op tv (oh! grrrrrrrrrreat move there!), de auto's die buiten voorbijrijden met hun muziekinstallaties op knalhard (soms met exotische billenschudmuziek, maar vaker met Celine Dion, Brian Adams, Toni Braxton en andere SkyRadio deuntjes waar de Guyanezen gek op lijken te zijn), de blaffende honden, de geur van afval dat verbrand wordt in vele kleine stapeltjes in de buurt, de onwaarschijnlijk oncomfortabele bank waar ik op zit en het feit dat het ondanks het slechte weer nog steeds een graad of 28 is, geven het weg.

Afgelopen weekend heb ik mijn eerste echt nare ervaring in Guyana gehad: Tijdens een avondje uit liepen we op straat van de ene naar de andere kroeg, toen mede-VSO-er Sarah (uit Engeland) door een jongetje op een fiets beroofd werd van haar tas, en daarbij hard op de grond viel. Een dikke snee in haar hoofd en een breuk in haar elleboog waren het resultaat. Zoals een Guyanese taxichauffeur later vroeg: wat deden jullie dan ook om 2 uur 's nachts op straat? Tja. We waren met een grote groep, hadden (flink) wat gedronken, liepen grapjes te maken en waren simpelweg vergeten om na te denken over veiligheid. Dom natuurlijk, maar ondanks alle waarschuwingen verlies je toch af en toe het gevoel van 'constant vigilance'. En ook al had ik me er al bij neergelegd dat beroofd worden in Guyana tot de mogelijkheden (misschien zelfs waarschijnlijkheden) behoort, in het echt was het toch een enge en nare ervaring.

Om de vrolijke en luchtige toon van dit blogstukje maar voort te zetten, nog een verslag van een minder leuke belevenis (hoewel niet vervelend genoeg om echte naarheidsstatus te behalen). Vorige week rond deze tijd was ik onderweg naar huis toen ik moest fietsen voor mijn leven omdat ik achtervolgd werd door een dolle hond. Er lopen hier enorm veel zwerfhonden rond, over het algemeen trieste ondervoede beestjes, met huidproblemen, manke pootjes, pus-ogen en een sneue uitstraling. Heel zielig. Meestal zijn ze erg schichtig en rennen al weg als je naar ze kijkt. Zo niet eerder genoemd exemplaar, dat één blik op mij wierp toen ik voorbijfietste en besloot dat ik óf een gevaarlijk sujet óf een lekker hapje mensenvlees (white meat) was, en hard achter me aan begon te rennen. Gelukkig kan ik heel hard fietsen (zelfs op een rottig klein fietsje zonder versnellingen) en wist hem na een minuut of twee af te schudden, maar het waren wel een paar benauwde minuten. In gedachten lag ik al in het ziekenhuis met half verslonden kuiten...

Nu ik zo lekker bezig ben, nog 1 laatste verhaal over een gekke en lichtelijk benauwende ervaring. Ik had reclames op tv gezien voor een theatervoorstelling en dus togen Xerez en ik vorige week zaterdagavond nieuwsgierig, maar met niet heel hooggespannen verwachtingen richting het 'cultural center' voor het stuk 'Watch Da Ride'. De eerste indrukken waren goed: het cultural center bleek een heus theater van redelijke grote afmetingen. Het had zelfs een dresscode, waarvan iedereen behalve ik op de hoogte was. De andere bezoekers hadden zich prachtig uitgedost in avondjurken, nette rokken of strakke lycrapakjes (met natuurlijk allemaal de verplichte schoenen met 10 centimeter hoge hak), en daarbij stak ik met korte broek en gympen een beetje sjofeltjes af. Nadat 3 managers erover beraadslaagd hadden, mochten we toch naar binnen, mits we op de achterste rij gingen zitten. Gelukkig maar, dacht ik toen nog.

Nadat ons vriendelijk werd gevraagd om telefoons uit te doen (een oproep waaraan niemand gehoor gaf), en het boe-geroep en andere negatieve reacties ( 'heckling' ) tot een minimum te beperken en goed publieksgedrag te vertonen (dit had ons moeten waarschuwen), ging het spektakel stipt op tijd van start.

Het stuk draaide om het volgende gegeven: Jonge meisjes van een jaar of 14 worden door de chauffeurs van minibusjes (het 'openbaar vervoer' hier) verleid. Die chauffeurs zijn vaak jonge, slecht opgeleide bad boys, en dus aantrekkelijk. De meisjes spijbelen van school om de hele dag met de bus mee te rijden, hebben onveilige sex met de chauffeurs, en komen in het algemeen niet goed terecht. Een soort loverboy situatie, en een serieus probleem in Guyana. Daaromheen was een dramatisch verhaal gebouwd, met wat humoristische noten, over een gezin met vader in een rolstoel, die uit geldnood een minibus gaat uitbaten. Jongste dochter gaat dan natuurlijk met de chauffeur aan de haal (of andersom). Veel intrige, liegen, bedriegen, huilen en slaan later is de dochter zwanger én heeft AIDS, is door haar vader onterfd, en door haar lover in de steek gelaten. The end. (Voor een iets uitgebreidere beschrijving van het verhaal, zie onder.)

Wij hebben met open mond en grote ogen van afschuw en verwarring om ons heen zitten kijken. Niet omdat het stuk over de top, het acteerwerk en regie niet geweldig en het voor een groot gedeelte in moeilijk te verstaan Creools was. Dat was te verwachten en niet zo erg. Wat wel erg was:

Het stuk probeerde een goede boodschap uit te dragen (kijk uit voor loverboys), maar zei ondertussen ook: als je in een rolstoel zit ben je zielig, kan je niks meer en is je leven voorbij, als je je kinderen vertrouwt gaan ze slechte dingen doen, en als dat gebeurt mag je ze tot moes slaan. Shocking was dat het stuk redelijk vooruitstrevend was.

én

Het publiek! Ze leefden erg mee, deden dat hardop, en op een, eh, bijzondere manier. Als iemand iets doms zei (zoals: 'ik vertrouw je en ga ervanuit dat je geen slechte dingen doet' ), werd hij/zij hardop uitgejouwd, als iemand iets zei waar ze het mee eens waren (zoals: 'jij slet! Ik had je nooit moeten vertrouwen!' ), kwamen er allerlei 'Amen!'-achtige reacties, als iemand iets dramatisch zei (zoals: 'ik dacht dat hij van me hield' ), zat men te schudden van het lachen. Toen de dochter door haar moeder geslagen en door de kamer gesleurd werd, werd het publiek gek van vreugde, alsof ze zaten te kijken naar een wedstrijd van de World Wrestling Foundation. Na deze scene waren ze los, en reageerden overal op. Retorische vragen werden schreeuwend beantwoord en elke poging tot drama werd uitgelachen (je bent zwanger en hebt AIDS? HAHAHAHA, eigen schuld dikke bult!). Het was een verontrustende ervaring, en gaf een interessant inkijkje in het emotionele leven van de Guyanezen. (Disclaimer: ik realiseer me dat ik nu generaliseer en dit oordeel baseer op één enkele ervaring en dat dat niet eerlijk is.)

Tot zover deze ietwat negatieve blogentry, maar wees gerust: het gaat verder goed met me. Deze verhalen zijn geen afspiegeling van mijn mentale staat. Ik ga hem echter wel in stijl afsluiten: ik kreeg zojuist een smsje van mijn moeder dat Feyenoord met 10-0 van PSV heeft verloren.............. Go figure.

Voor geïnteresseerden het verhaal van Watch da Ride in een iets grotere notendop:
Vader van een nette familie met 3 tienerkinderen komt door een aanrijding met een minibus (oh, the irony) in een rolstoel terecht. Om niet in geldnood te komen besluiten ze een minibusje te kopen en uit te baten. In de zoektocht naar een goede chauffeur en conducteur komen ze eerst wat ongure en onbetrouwbare types tegen (de comic relief figuren), maar vinden uiteindelijk twee jongens die hoopvol ogen. Helaas vallen jongste dochter en haar vriendinnen al snel in de handen van deze twee, en gaan het slechte pad op. Jongste zoon ziet dit gebeuren, maar vader en moeder geloven hem niet, omdat jongste dochter zich overal netjes uit weet te liegen. Dit gaat een tijdje zo door, totdat dochter en vriendinnen tijdens een illegaal (want onder schooltijd) zwempartijtje door de politie worden opgepikt en thuisgebracht (een line-up van tien 14-jarige meisjes in badkledij). Vader en moeder zijn in alle staten, en na dochterlief eerst flink fysiek onder handen te hebben genomen, slepen ze haar mee naar de dokter, die beaamt dat ze seksueel actief is. Die middag komt chauffeur naar het huis van de familie om dochter op het hart te drukken dat ze aan niemand mag vertellen dat hij haar vriendje is ('it wasn't me' ). Maar vader luistert dit gesprek stiekem af, en confronteert chauffeur, die hem vervolgens in elkaar slaat. Vader komt in het ziekenhuis terecht, en als moeder huilend thuiskomt, vrezen wij allemaal het ergste. Met vader is echter alles goed, alleen... blijkt jongste dochter én zwanger te zijn, én AIDS te hebben. De familie huilt, slaat, jammert, schreeuwt en hugt, en jongste dochter komt tot inkeer. Met een gevoelig lied weet ze ook haar vriendinnen te bekeren, geeft tussen neus en lippen door nog wat praktische informatie over HIV en welke behandelingen allemaal mogelijk zijn, en zegt sorry tegen haar broertje omdat ze zo gemeen tegen hem was. Eind goed al goed? Nee, want in de laatste scene zien wij chauffeur en conducteur hun nieuwe 14-jarige slachtoffertjes inpalmen.......... ZEST, interesse?)